کد مطلب:312229 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:305

گنجینه کتابخانه » شخصیت ها، اصحاب و علماء » حضرت عباس (ع) »»» فهرست کتاب

شخصیت های برجسته ی دودمان عباس

1- عبیدالله بن عباس: او فرزند لبابة، دختر عبیدالله بن عباس [1] بن عبدالمطلب است كه بانویی زیبا و اندیشمند بوده است. عبیدالله نزد امام سجاد (ع) منزلت خاصی داشته و در دامان او پرورش یافته و داماد آن حضرت شده است [2] مورخان او را از دانشمندان بزرگ می دانند. وی در سال 155 ق از دنیا رفته است.

2- حسن بن عبیدالله: فرزندان او همگی از بزرگان و صاحبان فضل و كمال بوده اند [3] .

3- فضل بن حسن: او دارای بیانی شیوا و شجاعتی والا بوده است. به او «ابن الهاشمیه» نیز می گفتند. فضل دارای سه فرزند (جعفر، عباس، محمد) بوده است [4] او در رثای جدش چنین سروده است:



احق الناس ان یبكی علیه

فتی ابكی الحسین بكربلاء



اخوه و ابن والده علی

ابوالفضل المضرج بالدماء



و من واساه لا یثنیه شی ء

و جاد له علی عطش بماء [5] .



4- حمزة بن حسن: وی شبیه امیرمؤمنان علی (ع) بوده است [6] .

5- ابراهیم بن حسن، معروف به جردقه: وی از فقها و ادیبان نامی بوده است. مرگ او به سال 264 ق اتفاق افتاده است [7] .

6- عبیدالله بن حسن: او مردی با شوكت و كمال، متولی حرمین (مكه و مدینه) و



[ صفحه 47]



قاضی این دو شهر در زمان مأمون بوده است وی در سال 204 ق از دنیا رفته است [8] .

7- ابوالعباس فضل بن محمد بن فضل: او ادیب و شاعر بوده و نوادگانش نیز در قم و طبرستان ساكن بوده اند. وی در رثای جدش عباس بن علی (ع) اشعاری سروده است:



انی لاذكر للعباس موقفه

بكربلاء و هام القوم یختطف



یحمی الحسین و یحمیه علی ظمأ

و لا یولی و لا یثنی فیختلف



و لا اری مشهدا یوما كمشهده

مع الحسین علیه الفضل و الشرف



اكرم به مشهدا بانت فضیلته

و ما اضاع له افعاله خلف [9] .



8- ابویعلی حمزة بن قاسم بن علی بن حمزة: او از برجسته ترین دانشمندان شیعی و از بزرگان بنی هاشم و از راویان بزرگ اخبار ائمه (ع) است. مشایخ صدوق (علی بن احمد دقاق و حسین بن هاشم مؤدب) و نیز عالم بزرگ ابومحمد هارون بن موسی تلعكبری و مشایخ ابن غضائری از او نقل روایت می كنند [10] .

9- علی بن حمزة: وی از راویان اخبار امام موسی بن جعفر (ع) است [11] .

10- محمد بن علی بن حمزة: او شاعر بوده و از راویان اخبار امام كاظم (ع) و امام رضا (ع) به شمار می آید. وی ساكن بصره بوده و به سال 286 ق در گذشته است [12] .

11- طاهر بن محمد بن قاسم بن حمزة: وی شجاع و دلیر بوده و سرانجام در بصره به شهادت رسیده است [13] .

12- محمد بن عبدالله بن محمد بن قاسم بن حمزة: وی از دلیران علوی بود و در زندان



[ صفحه 48]



معتضد عباسی از دنیا رفت [14] .

13- ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن عبیدالله بن حسن: وی در سال 251 ق به دست طاهر بن عبدالله در قزوین كشته شد [15]

14- داود بن محمد بن عبدالله بن عبیدالله بن حسن: او در زمان مقتدر عباسی در سال 295 ق كشته شد [16] 15- محمد بن حمزة بن عبیدالله بن عباس بن حسن بن عبیدالله: وی در زمان مكتفی عباسی (289 یا 334 ق) به دست محمد بن طغج به شهادت رسید. وی را به فضل و بزرگی و كرامت ستوده اند [17] .

16- ابواسماعیل محمد بن علی عبدالله بن عباس بن حسن بن عبیدالله بن عباس (ع): وی از مفاخر خاندان رسالت، ادیب، شاعر، شجاع و بخشنده بود. از سرودهای اوست:



وجدی وزیر المصطفی و ابن عمه

علی شهاب الحرب فی كل ملحم



ألیس ببدر كان اول قاحم

یطیر بحد السیف هام المقحم



و اول من صلی و وحد ربه

و افضل زوار الحطیم و زمزم



و صاحب یوم الدوح اذ قام احمد

فنادی برفع الصوت لابتهمهم



جعلتك منی یا علی بمنزل

كهارون من موسی النجیب المكلم



فصلی علیه الله ما ذر شارق

و أوفت حجور البیت اركب محرم [18] .



[ صفحه 51]

---

[1] در المجدي، ص 231 عبدالله بن عباس ضبط شده است.

[2] المجدي، ص 231؛ بطل العلقمي، ج 3، ص 429.

[3] العباس، ص 197؛ بطل العلقمي، ج 3، ص 435.

[4] همان.

[5] الغدير، ج 3، ص 3. اين شعر در مقاتل الطالبيين، ص 89 بدون نام شاعر آمده است برخي منابع اين ابيات را به امام حسين (ع) نسبت داده اند. بنگريد به: همين كتاب، فصل سوم.

[6] العباس، ص 197؛ بطل العلقمي، ج 3 ص 442.

[7] العباس، ص 198.

[8] بطل العلقمي، ج 3، ص 436؛ العباس، ص 200؛ تاريخ بغداد، ج 10، ص 313.

[9] المجدي، ص 232؛ العباس، ص 197؛ بطل العلقمي، ج 3، ص 466.

[10] رجال النجاشي، ص 101، العباس، ص 202؛ بطل العلقمي، ج 3، ص 461.

[11] رجال النجاشي، ص 194.

[12] رجال النجاشي، ص 245: [در ادامه مي نويسد]: «ايضا له مكاتبة و في داره حصلت ام صاحب الامر (ع) بعد وفاة الحسن (ع) له كتاب مقاتل الطالبيين». نيز بنگريد به: بطل العلقمي، ج 3، ص 457.

[13] بطل العلقمي، ج 3، ص 460، به نقل از مقاتل الطالبيين، ولي در مقاتل الطالبيين، ص 436، نام او را محمد بن قاسم بن حمزة بن حسن بن عبيدالله ذكر كرده است.

[14] بطل العلقمي، ج 3، ص 461.

[15] مقاتل الطالبيين، ص 434.

[16] همان، ص 454؛ بطل العلقمي، ج 3، ص 451.

[17] مقاتل الطالبيين، ص 448؛ المجدي، ص 238.

[18] الغدير، ج 3، ص 1.